Het buffet van de minderheid
Ik heb ooit iemand horen zeggen “als je niet zorgt dat je vooraan bij het buffet staat, dan mis je alle lekkere hapjes”. Bescheidenheid siert de mens, maar zorg eerst goed voor jezelf, was zijn motto. En als dat dan betekent dat een ander minder krijgt en hij al het lekkers voor anderen wegkaapt, is dat niet zijn probleem.
Maar stel nu dat iedereen deze instelling heeft. Dan zou het een spontane oorlog worden bij iedere bedrijfsborrel of familiefeest. Black Friday taferelen rondom de Saté en gerookte zalm, waarbij ome Piet, die slecht ter been is, zich mag laven aan de stokbrood met kruidenboter, omdat hij er niet op tijd bij was.
Gelukkig is dat niet zo. De mens is ergens toch een sociaal wezen, dat in het algemeen goed voor elkaar zorgt, met elkaar deelt en rekening met elkaar houdt. Slechts een kleine groep mensen onderscheidt zich door toch iets meer voor zichzelf te zorgen dan voor anderen.
Wat ik mij echter afvroeg, is of deze groep mensen zich er bewust van is, dat zij dit gedrag kunnen vertonen dánkzij de grote meerderheid die wel rekening met elkaar houdt, die zich wel voegt naar algemene normen en waarden, het grotere goed van de maatschappij of zelfs de mensheid?
Denk eens aan iemand die blikjes Energydrank op straat gooit en niet in de afvalbak. Die kan op straat blijven lopen omdat niet iedereen van alles op de grond gooit. De stoep zou zo bezaaid zijn met afval, dat je een waadpak nodig hebt om te gaan winkelen.
Of hardnekkige hardrijders, die waar mogelijk de maximum snelheid overschrijden. Wegpiraten die links en rechts inhalen en in files voorpiepen Zij zijn daar alleen toe in staat omdat de grote meerderheid zich aan de verkeersregels houdt en dus betrouwbaar rijgedrag vertoont. Bumperkleven is zelfs niet mogelijk zonder een auto voor je die keurig 100 rijdt. Stel dat iedereen in de auto zich als een idioot zou gedragen. De rijvaardigheid en reactiesnelheid die je dan zou moeten hebben zou het menselijk denkvermogen overstijgen en je komt nergens meer heelhuids aan.
En Baudetbelievers kunnen het maken met grote groepen bij elkaar te komen, om te demonsteren met potten en pannen. Studenten kunnen doorgaan met feesten, omdat de rest van Nederland zich keurig aan de lockdownregels houdt. De besmettingen die plaatsvinden en leiden tot meer coronagevallen in het ziekenhuis zijn op te vangen, omdat ze beperkt blijven door de maatregelen. Of je het nu met deze maatregelen eens bent of niet.
Of het feit dat mensen, die zich niet willen laten vaccineren tegen COVID, dit kunnen besluiten omdat de grote meerderheid van het land dit wel doet. Daardoor kunnen de anti-vaxxers een plek krijgen in het ziekenhuis als ze onverhoopt toch Corona oplopen en aan de beademing moeten. Stel dat een meerderheid zich niet laat vaccineren? We zijn de eerste maanden van de pandemie met zoveel verlies van dierbaren toch niet vergeten?
Met de techniek van Deep Democracy ga je altijd op zoek naar de wijsheid van de minderheid. Het nadeel van onze gewone democratie is dat die wijsheid niet is opgenomen in de besluitvorming
En dat leidt tot sabotagegedrag. Van flauwe grappenmakerij tot tegenwerken, gestaakte communicatie en zelfs rellen en oorlog. Dat werd het afgelopen jaar maar weer duidelijk.
En hoewel ik absoluut geloof in de Deep Democracy methode, en dat in iedereen een bepaalde vorm van wijsheid te vinden is die kan bijdragen aan een betere wereld, kan ik me toch slecht verenigen met mensen die voordringen bij het buffet. Of aan mijn bumper kleven. Of flessen gooien naar politiemensen, omdat zij de Coronaregels handhaven. Of verpleegkundigen en artsen bedreigen, omdat ze vragen of je gevaccineerd bent als je wordt opgenomen.
Dus als je je aangesproken voelt, kijk dan eens om je heen en denk aan de mensen die het mogelijk maken dat jij kunt doen, laten en leven zoals jij dat wilt.
En laat wat saté over voor de mensen die achter jou in de rij staan.
